Monthly Archives: maj 2011

“Nie masz już, nie masz w Polsce żydowskich miasteczek, […] krew piaskiem przysypano, ślady uprzątnięto […]” – pisał Antoni Słonimski w wierszu “Elegia miasteczek żydowskich”.

Holocaust zmiótł z powierzchni polskiej ziemi 3,5 milionową żydowską diasporę, jedną z największych na świecie. Zagłada unicestwiła żydowskie społeczności zakorzenione na polskiej ziemi niekiedy od setek lat, zniweczyła dorobek wielu pokoleń mieszkańców sztelt- żydowskich miasteczek.

W przedwojennym województwie łódzkim mniejszość żydowska stanowiła 25 % jego mieszkańców, a Łódź była drugim, po warszawskim, skupiskiem Żydów.

Żydzi odegrali znaczącą rolę w rozwoju gospodarczym i kulturalnym całego regionu, uczestniczyli w jego życiu politycznym. Kwitło życie religijne- Aleksandrów Łódzki do 1939 roku był jednym z najważniejszych ośrodków chasydyzmu w Polsce. Z ziemi łódzkiej wywodziło się wielu wybitnych artystów, literatów, działaczy politycznych i społecznych.

Od pierwszych dni okupacji Żydzi byli obiektem niemieckich prześladowań: bito ich, poniżano i mordowano, dewastowano i rabowano żydowskie sklepy i mieszkania, palono synagogi.Od jesieni 1939 r. Niemcy zaczęli wprowadzać w Polsce antyżydowskie zarządzenia, którą konsekwencją była najpierw izolacja, a potem fizyczna eksterminacja Żydów. Tu właśnie na ziemi łódzkiej, najwcześniej powstały getta: w Piotrkowie Trybunalskim w październiku 1939 , w Łodzi w lutym 1940.

W Chełmnie, Treblince i Auschwitz-Birkenau zagazowano większość żydowskich mieszkańców woj. łódzkiego.

Ostatnie większe skupisko Żydów na ziemi łódzkiej ? Litzmannstadt Getto- Niemcy zlikwidowali w sierpniu 1944. Powojenna emigracja, dobrowolna i przymusowa, na którą udała się większość ocalałych z Zagłady, dopełniły spustoszenia. Dziś poza Łodzią, nie ma zorganizowanej społeczności żydowskiej w regionie, a i ta, w porównaniu z okresem międzywojennym, jest niewielka liczebnie. Często jedynym śladem wielowiekowej obecności Żydów są, trawione przez czas, żydowskie cmentarze oraz tablice i pomniki upamiętniające ich zagładę.

Więcej w: ZAGŁADA ŻYDOWSKICH MIASTECZEK, Łódż 2009.

Wystawę w naszej Szkole zorganizowano dzięki uprzejmości Instytutowi Pamięci Narodowej oddział w Łodzi i Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi.

Zapraszam do obejrzenia:)

SCENARIUSZ WYSTAWY:

• Paweł Kowalski (komisarz wystawy)
• Anna Kulazińska
• Artur Ossowski
• Adam Sitarek
• Michał Trębacz (more…)